Rianne leest: ‘Città d’argento’ van Marco Erba

‘L’odio è il veleno peggiore. Ma tu, se vuoi, hai l’antidoto.’
[‘Haat is het ergste gif. Maar jij hebt, als je wilt, het tegengif.’]

Een paar weken terug kreeg ik het ineens op mijn heupen: ondanks die stapel nog te lezen boeken in de boekenkast, moest en zou ik nieuwe Italiaanse boeken hebben. Dus ik dook in de bestsellerlijsten op ibs.it en kwam een paar boeken tegen waar ik wel erg enthousiast van werd. Een daarvan heb ik meteen gekocht als e-boek: Città d’argento van Marco Erba (2020).

 

Srebrenica, de zilverstad

In 1995 wordt in Srebrenica een van de zwartste pagina’s geschreven van de Europese geschiedenis van de afgelopen zeventig jaar. Edin was erbij en overleefde het. Maar zijn veertienjarige dochter weet alleen wat de geschiedenisboeken erover vertellen. Zij is geboren in Milaan en is nog nooit in Bosnië geweest, het land van haar vader en waar haar oma nog steeds woont. Ze weet niets over zijn jeugd, over de dagen die hij, Moslim, doorbracht met de Servische Goran, zijn allerbeste vriend. En over hoe de burgeroorlog een onoverkomelijke wig tussen hen dreef. Totdat ze samen met haar team uitgenodigd wordt voor een zwemtoernooi in Sarajevo en zowel Edin als zij niet meer aan de geschiedenis kunnen ontsnappen.

Schrijvende docent

Marco Erba (1981) geeft letterkunde op een middelbare school in Milaan. Voor zijn eerste roman Fra me e te [Tussen jou en mij] kreeg hij de Premio Galdus en de Premio Città di Cuneo. Dit boek is alweer zijn vijfde boek. Zelf noemt Marco dit het belangrijkste boek uit zijn carrière. Hij zegt: ‘[…] Allereerst is het een zeer ambitieus project om over de grootste genocide in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog te willen vertellen, omdat er desondanks weinig mensen veel over weten. Deze roman is daarbij gericht op jongeren, maar wordt ook gelezen door volwassenen. Ten tweede gaat de roman over zeer actuele onderwerpen, ondanks dat de helft ervan zich vijfentwintig jaar geleden afspeelt. Veel kwesties en gebeurtenissen uit het Bosnië van die tijd, spelen ook nu nog in Italië en in Europa. Zoals het samenleven met mensen die anders zijn dan wij, het feit dat we mensen die anders zijn niet hoeven te haten en dat haat en geweld nooit de juiste manier zijn. Het thema dat verschillende religies vredig samen kunnen leven, totdat ze ingezet worden als instrument voor geweld.’ [Klik hier voor het hele interview, in het Italiaans].

Meer dan een young adult

Het thema van dit boek trok me enorm aan. De genocide in Srebrenica, het drama dat zich voltrok in Joegoslavië, liggen nog altijd erg gevoelig in Nederland. En ze zijn weer erg actueel nu er vijfentwintig jaar na dato steeds meer geheime documenten vrijgegeven mogen worden. Ik was tien toen de journaals vertelden over deze verschrikkelijke gebeurtenissen en het heeft veel indruk op me gemaakt. Ook in de jaren daarna, toen er steeds meer over bekend werd, volgde ik met speciale aandacht het nieuws. Mijn verwachtingen van dit boek waren dan ook hooggespannen en ik was benieuwd naar hoe de auteur de val van Srebrenica verwerkt had in iets wat op het eerste gezicht een klassiek Romeo en Juliet verhaal lijkt. Een meisje en jongen ontmoeten elkaar, maar hun families verbieden hun liefde, een verhaal dat al vele malen in vele vormen is verteld, met wisselend succes. In dit geval gaat het om de Bosnische Greta en de Servische Marko. Maar dit boek is zoveel meer dan een liefdesverhaal, het is een verhaal over trauma’s, over vriendschap, over haat en over loslaten.

Meer dan één perspectief

Marco Erba vertelt het verhaal vanuit verschillende perspectieven. Met Greta neemt hij de lezer mee in de belevingswereld van een doodgewone veertienjarige tiener, die zich druk maakt om wat haar vrienden, crushes en concurrentes op sociale media plaatsen en die haar weg probeert te vinden in haar familiegeschiedenis. Met haar vader, Edin, en haar oma, Ema, neemt Erba je mee naar het Srebrenica ten tijde van de burgeroorlog. Hij vertelt over hoe de oorlog vriendschappen verscheurde en schuwt ook de akelige dingen niet die er gebeurden in de oorlog. Edin en Ema laten twee kanten zien van traumaverwerking. Waar Edin zijn pijn en haat niet los lijkt te kunnen laten, heeft Ema bewust ervoor gekozen om niet te haten, want zo zegt ze: ‘Haat is het ergste gif.’ Een wijsheid die dit boek overstijgt.

Urgent

Città d’argento van Marco Erba is een intrigerend, goed geschreven boek dat onder je huid kruipt en je tot denken aanzet. Voor jongeren en volwassenen. Voor liefhebbers van liefdesverhalen, coming of age-verhalen, oorlogsverhalen en familieverhalen. In Italië, maar ook zeker in Nederland en Vlaanderen. Dus uitgevers, grijp je kans en haal die vertaalrechten binnen!

Città d’argento – Marco Erba, Rizzoli, 2020.

Opdracht fragmentvertaling Nederlands Letterenfonds

In april trok ik de stoute schoenen aan en deed ik een aanvraag voor de opdracht fragmentvertaling bij het Nederlands Letterenfonds. Dit is een speciale subsidieregeling om door coronacrisis getroffen schrijvers en vertalers te helpen. En ik heb de subsidie gekregen! In opdracht van het Nederlands Letterenfonds maak ik nu een leesrapport en een fragmentvertaling uit dit geweldige boek. Om het daarna bij uitgevers onder de aandacht te brengen via sociale media, e-mail en mijn website. En wie weet, misschien ligt de Nederlandse vertaling over een tijdje wel in de winkels!

Vers van de pers: Giftige tongen

Vorig jaar verscheen bij Xander Uitgevers Een fatsoenlijke familie van Rosa Ventrella en dit jaar is Giftige tongen uitgekomen. Opnieuw een prachtige roman over het wel en wee van een arme boerenfamilie in Puglia, die ik  samen met Dorette Zwaans heb mogen vertalen.

Rosa Ventrella neemt ons mee naar de Tweede Wereldoorlog in Zuid-Italië. De zusjes Teresa en Angelina groeien op in een arme boerenfamilie. De twee meisjes hadden niet meer kunnen verschillen: Teresa is stil en kwetsbaar en Angelina is uitbundig en onbeschaamd. En waar Teresa kiest voor veiligheid, verliest Angelina zich liever in de sprookjes in haar hoofd, met verstrekkende gevolgen.

Giftige tongen is nu verkrijgbaar bij de boekhandel!

Giftige tongen – Rosa Ventrella (2020

Twee nieuwe boekvertalingen en er een paar maanden tussenuit

De afgelopen tijd is er veel gebeurd. Onze altijd vrolijke labradorpuber haalde twee diploma’s en groeide als kool. We verhuisden tijdelijk naar een appartement aan de rand van de stad i.v.m. de grootschalige verbouwing van ons huis in het centrum. Ik vertaalde talloze teksten, waaronder twee boeken, rondde de specialisatie Fantasy en Science Fiction aan de Schrijversacademie af en werkte ondertussen hard aan een nieuw, spannend project.

De verloren brief

Samen met Dorette Zwaans vertaalde ik De verloren brief van Cristina Caboni (La rilegatrice di storie perdute) voor Xander Uitgevers. Een ontzettend leuke vertaalklus waarin we onze creativiteit helemaal kwijt konden. Het is het verhaal van Sofia, een boekbindster die geïnspireerd door Clarices brieven van 200 jaar eerder haar leven eindelijk durft in te richten zoals ze dat zelf wil. Het perfecte boek voor deze zomer!

De mantel van astrakan

Met Hilda Schraa werkte ik aan De mantel van astrakan van Piero Chiara (Il cappotto di astrakan) voor Serena Libri. Dit bijzondere boek van de schrijver uit Luino aan het prachtige Lago Maggiore verschijnt in oktober 2018. Het is het intrigerende verslag van een verblijf in het Parijs van de jaren vijftig, met een verrassende ontknoping.

gezinsuitbreiding

En in de tussentijd groeit onze Elvis vrolijk door in mijn buik. Eind juli verwachten we ons eerste kind en veranderen we van een dynamisch trio in een vrolijk kwartet: de koffiebrander, de vertaalster, the Boss en the King. Op zo’n veelbelovende act moet je je wel voorbereiden, dus ben ik vanaf deze week met verlof tot half november. Mocht je in de tussentijd een vertaling nodig hebben, dan kan ik je mijn collega’s van het Netwerk Vertalers Italiaans van harte aanbevelen. En graag tot in november!

Rianne leest: ‘Lo strano viaggio di un oggetto smarrito’ van Salvatore Basile

‘Sei tu che mi cambi i colori alla vita.’
[‘Jij verandert de kleuren in mijn leven.’]

Vorig jaar stond mijn tijdlijn op Twitter ineens vol met berichten over de langverwachte roman van Salvatore Basile: Lo strano viaggio di un oggetto smarrito [De vreemde reis van een verloren voorwerp] en ik was direct geïntrigeerd. Waar zou een roman met zo’n titel over gaan? Vast niet over de afdeling verloren voorwerpen van de Italiaanse spoorwegen, toch? Ik reserveerde het boek direct via ibs.it en telde verwachtingsvol de dagen tot het boek bezorgd zou worden. Een aantal weken later zat ik met het boek in de zon op ons dakterras en maakte ik een vreemde reis.

Op een klein stationnetje

Michele woont op het kleine station van Miniera di Mare. ‘s Morgens vertrekt van dit station de trein naar de grote stad, om ‘s avonds weer terug te keren. Vroeger was de vader van Michele was daar de stationschef en Michele is hem opgevolgd. Nu er zoveel is geautomatiseerd, houdt Michele zich vooral bezig met het verzamelen van de voorwerpen die door de reizigers zijn achtergelaten. In zijn kleine huisje heeft hij een kamer ingericht speciaal voor die voorwerpen, want ze worden toch nooit opgehaald. Totdat op een dag Elena voor zijn neus staat, op zoek naar de jas die ze in de trein heeft laten liggen. En zij zet Micheles leven op zijn kop.

De kleuren van het leven

Salvatore Basile woont in Rome en werk daar als scenarioschrijver en regisseur. Lo strano viaggio is zijn debuutroman en het boek leest als een film. Basile weet in een paar zinnen allesomvattende beelden te schetsen, waarin kleuren een grote rol spelen. Elena gelooft namelijk dat iedereen zijn eigen kleur heeft, die als een sterrenbeeld veel vertelt over wie je bent, maar Michele is nog kleurloos. Sinds het vertrek van zijn moeder is hij vastgeroest in zijn dagelijkse routine en komt hij het station niet meer af. Zijn kennismaking met Elena zet hem er toe aan om op zoek te gaan naar zijn moeder en uiteindelijk naar zijn kleur. Op zijn reis ontmoet hij allerlei mensen die hem op soms onnavolgbare wijze levenslessen meegeven. Regelmatig zat ik met een brok in mijn keel, om vervolgens weer te moeten grinniken om de rare fratsen van Michele. Lo strano viaggio di un oggetto smarrito is grappige, liefdevolle, ontroerende, vreemde reis die we allemaal zouden moeten maken.

Lo strano viaggio di un oggetto smarrito – Salvatore Basile, Garzanti, 2016.

Rianne leest – ‘Il Mangianomi’ van Giovanni De Feo

Zo’n drie jaar geleden beloofde ik in een blogpost dat ik regelmatig mijn favoriete Italiaanse fantasyromans in het zonnetje zou zetten. Eindelijk maak ik die belofte waar!
Ik trap af met het duistere sprookje dat mijn hart heeft gestolen: Il Mangianomi van Giovanni De Feo (Salani Editore, 2010).

“Una caccia spietata in boschi d’incubo. Un horrer fiabesco, un viaggio nel nostro immaginario più oscuro.”

[“Een meedogenloze jacht in nachtmerrieachtige bossen. Een sprookjesachtige horror, een reis door onze donkerste verbeelding.”]

Deze zin was mijn eerste kennismaking met dit boek en het begin van een indrukwekkend leesavontuur. Il Mangianomi (De Nameneter) is het eerste libro di fantascienza van Giovanni De Feo. De in Genova geboren schrijver werkte eerst als scenarioschrijver en als docent op internationale scholen in Amsterdam en Londen. Zijn ervaring als scenarioschrijver werkt hem absoluut niet tegen in dit boek. De veelal duistere scènes zijn meeslepend beschreven en het is vaak net of je zelf in het Ducato di Acquaviva bent.

Namen zijn van levensbelang

Il Mangianomi staat centraal. Het is een ongrijpbaar wezen dat alles op zijn pad van zijn of haar naam ontdoet. Of het nu mensen, dieren, huizen of planten zijn. Als Il Mangianomi langs is geweest, weten ze geen van allen meer wie of wat ze zijn. Het is dan ook niet helemaal toevallig dat namen een belangrijke rol spelen in dit verhaal. Zo is daar Magubalik met zijn drie honden, Maag, Uba en Lik, de Conte (graaf) di Torrespacca, de valk Gringiasangue en de stad Città dei Nomi. (Wat een leuke uitdaging zou het zijn om die namen te vertalen voor een Nederlandse uitgave!) En stuk voor stuk raken ze hun naam kwijt aan Il Mangianomi. Stel je voor hoe het zou zijn om je naam kwijt te raken, want wie ben je zonder je naam? En wat als jij je naam niet kwijt bent, maar als de rest van de wereld jouw naam kwijt is, wat dan?

In dit boek onderzoekt De Feo deze existentiële vragen en dat onderzoek heeft hij in een fascinerend, duister fantasyverhaal gegoten. Al zijn personages heb ik in mijn hart gesloten, zelfs Il Mangianomi, want De Feo weet ook dit monster iets herkenbaars mee te geven.

Dankzij de soepele vertelwijze word je het verhaal ingezogen en groei je samen met Magubalik, de held van het verhaal, van einzelgänger naar held naar uitgestotene die uit moet vogelen wie hij nu eigenlijk is. Het is in feite een bildungsroman met alle ingrediënten van een spannend sprookje: een held, een jonkvrouw die gered moet worden, een schurk, hulp uit onverwachte hoek en dieren met menselijke eigenschappen.

Kortom, het boek is niet alleen een fijn tijdverdrijf, maar ook een reis, een ontdekkingstocht en een onderzoek naar identiteit.

Italiaans leeslijstje

Zoals ik al eerder bekende, ben ik dol op fantasyliteratuur en op mijn leesstapel ligt altijd wel een fantasyroman. Maar dit betekent niet dat ik geen oog heb voor andere boeken. Integendeel, want ik lees zo’n beetje alles wat los en vast zit. Zelfs de koffievakbladen van mijn vriend zijn niet veilig. Net als veel andere leesfanaten, lees ik meerdere boeken tegelijk. Meestal ben ik bezig in een fantasyroman, een Nederlands (vertaald) boek en een Italiaanse uitgave. Het liefst lees ik moderne Italiaanse literatuur, of een giallo of een libro di fantascienza. Hieronder een klein overzicht van de Italiaanse titels van de afgelopen tijd.

Antonio Manzini Non è stagione (Sellerio, 2015) en Era di maggio (Sellerio, 2015)

Dit zijn alweer deel 3 en deel 4 in de serie over Rocco Schiavone. (Deel twee, La costola di Adamo, vertaalde ik voor Serena Libri). In deze twee boeken komen we meer te weten over het verleden van Rocco, kijken we toe hoe Rocco
een ingewikkelde ontvoeringszaak oplost, een nieuwe huisgenoot krijgt, een moord in de gevangenis onderzoekt en huilen we met hem en zijn Romeinse vrienden mee als zich een onvoorstelbare tragedie voltrekt. Net als de vorige twee delen, zijn ook deze lekker vlot geschreven met mooie (doch deprimerende beschrijvingen) van de eeuwige sneeuw in Aosta en scherpe dialogen.

Gianluca Morozzi Radiomorte (Ugo Guanda Editore, 2014)

Toen ik de achterkant van dit boek las, was ik meteen verkocht: ‘Kijk eens naar hoe de familie Colla de zaal binnenkomt. Kijk hoe ze hun plek innemen en gaat zitten, mooi, glimlachend en goed gekleed. Kijk en prent deze foto van de perfecte familie met de perfecte glimlach in je geheugen. Het is de laatste keer dan je ze samen zult zien.’ In dit boek staat de familie Colla centraal, een perfecte familie. Ze geven hun zoveelste radio-interview en alles lijkt op rolletjes te lopen, tot de diskjockey aankondigt dat ze dan wel met zijn vieren binnenkwamen, maar dat er slechts drie de studio weer zullen verlaten. Het boek leest als een film, compleet met zeer beeldende scènes, onverwachte plotwendingen en bizarre onthullingen. Morozzi kent geen genade en legt zijn personages helemaal bloot, the good, the bad and the ugly. Een echte Italiaanse noir dus, die nog lang door mijn hoofd gespookt heeft.

Clea Benedetti Il guerriero dell’eternità (Fabbri Editori, 2014)

De schrijfster was pas achttien toen ze deze dieselpunk fantasy schreef. Dit is het verhaal van Dunter, die erachter komt dat hij een essentieel onderdeel uitmaakt van een millennia oude cyclus. Het is het aloude verhaal over de balans tussen goed en kwaad, tussen donker en licht, in een wereld vol vreemde wezens, nieuwe energiebronnen en mensen met hun eigen agenda. Na het lezen van de laatste bladzijde weet je dat er nog delen zullen volgen, de reis van Dunter is nog maar net begonnen. Het verhaal is interessant en de wereld zit goed in elkaar. Toch lukte het me niet om echt in het boek op te gaan, omdat de schrijfster op een aantal punten te gehaast te werk gaat. Belangrijke omslagpunten in de reis van de held worden afgeraffeld en veldslagen lijken na twee pagina’s al gewonnen te zijn. Misschien dat er in het volgende deel wat meer aandacht besteed wordt aan de details, zodat je niet het idee hebt dat je achter de feiten aanloopt tijdens het lezen.

Lorenzo Licalzi L’ultima settimana di settembre (Rizzoli, 2015)

Wat heb ik gelachen tijdens het lezen van deze roman, hoewel het in feite helemaal niet zo’n grappig verhaal is. Schrijver Pietro Rinaldi is tachtig en besluit dat het genoeg is. Hij is klaar met het leven, het is tijd om eruit te stappen. Helaas gooit een reeks dramatische gebeurtenissen roet in het eten en voor hij het weet, maakt hij met zijn vijftienjarige kleinzoon Diego en Sid, de enorme hond, een roadtrip van Genova naar Rome. Het wordt een reis vol pijnlijke en zoete herinneringen waarin Pietro en Diego zichzelf en elkaar goed leren kennen. Alle ingrediënten voor een zoetsappig boek, maar niets is minder waar. Dankzij de subtiele ironie en humor van Licalzi, heeft de roman precies de juiste balans tussen luchtigheid en zwaarmoedigheid, tussen zelfspot en naastenliefde, tussen dood en leven. Een roman die ik maar wat graag zou willen vertalen!

In de boekenkast staan alweer nieuwe Italiaanse boeken klaar om gelezen te worden en dat is absoluut geen straf nu de lente eindelijk lijkt door te zetten!