Vertaal met je hart

Donderdagmiddag 21 maart 2013 gaf vertaalster, schrijfster en Martinus Nijhoff Vertaalprijs winnares (1975) Barber van de Pol in het Instituto Cervantes in Utrecht een lezing over literair vertalen. De lezing was georganiseerd door de Master Literair Vertalen die in september 2013 aan de Universiteit van Utrecht en aan de KU in Leuven van start gaat.

Master Literair Vertalen

Toen ik net de Master Vertalen aan de UU afgerond had, werd bekend dat men bezig was met het opzetten van een Master Literair Vertalen. Fijn, dacht ik toen, ben ik net klaar, komen ze met de master van mijn dromen. Helaas duurde het best lang om de master daadwerkelijk van de grond te krijgen. Voor mij en andere belangstellenden was dat eigenlijk helemaal niet zo vervelend, want de afgelopen drie jaar heeft de Master Literair Vertalen (toen nog in oprichting) lezingenreeksen georganiseerd die je gratis of voor een kleine bijdrage kan bijwonen. Zo heb ik fijn een paar uur naar een bevlogen Tim Parks mogen luisteren, heeft een uitgever haarfijn uitgelegd hoe het zit met de dynamiek tussen uitgever en vertaler en werd ik afgelopen donderdag geïnspireerd door Barber van de Pol.

Barber van de Pol

Barber van de Pol is vertaalster van onder andere de Spaanse schrijvers Jorge Luis Borges en Julio Cortázar, daarnaast is ze schrijfster, columniste, recensente, docente en natuurlijk Martinus Nijhoff Vertaalprijs winnares.
Ze heeft een zeer uitgesproken mening over literair vertalen, literair vertalers en literair recensenten. Zo gaf ze aan dat klagen hobby numero 1 is van vertalers. Haar antwoord: als je niet tevreden bent, doe er wat aan! Absoluut een open deur, maar het is toch verfrissend om het weer eens te horen. Over literair recensenten is ze ook niet altijd te spreken, omdat er veelal pas in de laatste alinea van een boekbespreking aandacht aan de vertaler besteed wordt en dit gebeurt dan met loze termen als ‘leest als een trein’ en ‘vrijwel foutloos’. De gefundeerde kritiek mist maar al te vaak en dat is erg jammer.
In de anderhalf uur dat ze aan het woord was, heeft Barber van de Pol geprobeerd het literair vertalen weer een beetje schwung te geven. En dat is zeker gelukt.

Inspiratie

Barber van de Pol heeft veel dingen gezegd die een blijvende indruk op me hebben achtergelaten:

Een vertaler is een vertolker, degene die de tekst uitvoert.
Een vertaler is een lezer die zich inleeft en hij/zij kent het boek waarschijnlijk beter dan de schrijver zelf.
Vertalen is helemaal niet zo moeilijk, zolang het hart maar meedoet.
Vertalen is een spectaculaire vorm van hoofdarbeid.
Vertalen hoort bij schrijven en andersom, maar: vertalen is geen vorm van gemankeerd schrijverschap.

En natuurlijk:

Je vertaalt alleen goed uit volledig begrip en complete overgave.

 

Voor foto’s van de lezing, zie de Facebookpagina van het Expertisecentrum Literair Vertalen.