Rianne leest: ‘Città d’argento’ van Marco Erba

‘L’odio è il veleno peggiore. Ma tu, se vuoi, hai l’antidoto.’
[‘Haat is het ergste gif. Maar jij hebt, als je wilt, het tegengif.’]

Een paar weken terug kreeg ik het ineens op mijn heupen: ondanks die stapel nog te lezen boeken in de boekenkast, moest en zou ik nieuwe Italiaanse boeken hebben. Dus ik dook in de bestsellerlijsten op ibs.it en kwam een paar boeken tegen waar ik wel erg enthousiast van werd. Een daarvan heb ik meteen gekocht als e-boek: Città d’argento van Marco Erba (2020).

 

Srebrenica, de zilverstad

In 1995 wordt in Srebrenica een van de zwartste pagina’s geschreven van de Europese geschiedenis van de afgelopen zeventig jaar. Edin was erbij en overleefde het. Maar zijn veertienjarige dochter weet alleen wat de geschiedenisboeken erover vertellen. Zij is geboren in Milaan en is nog nooit in Bosnië geweest, het land van haar vader en waar haar oma nog steeds woont. Ze weet niets over zijn jeugd, over de dagen die hij, Moslim, doorbracht met de Servische Goran, zijn allerbeste vriend. En over hoe de burgeroorlog een onoverkomelijke wig tussen hen dreef. Totdat ze samen met haar team uitgenodigd wordt voor een zwemtoernooi in Sarajevo en zowel Edin als zij niet meer aan de geschiedenis kunnen ontsnappen.

Schrijvende docent

Marco Erba (1981) geeft letterkunde op een middelbare school in Milaan. Voor zijn eerste roman Fra me e te [Tussen jou en mij] kreeg hij de Premio Galdus en de Premio Città di Cuneo. Dit boek is alweer zijn vijfde boek. Zelf noemt Marco dit het belangrijkste boek uit zijn carrière. Hij zegt: ‘[…] Allereerst is het een zeer ambitieus project om over de grootste genocide in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog te willen vertellen, omdat er desondanks weinig mensen veel over weten. Deze roman is daarbij gericht op jongeren, maar wordt ook gelezen door volwassenen. Ten tweede gaat de roman over zeer actuele onderwerpen, ondanks dat de helft ervan zich vijfentwintig jaar geleden afspeelt. Veel kwesties en gebeurtenissen uit het Bosnië van die tijd, spelen ook nu nog in Italië en in Europa. Zoals het samenleven met mensen die anders zijn dan wij, het feit dat we mensen die anders zijn niet hoeven te haten en dat haat en geweld nooit de juiste manier zijn. Het thema dat verschillende religies vredig samen kunnen leven, totdat ze ingezet worden als instrument voor geweld.’ [Klik hier voor het hele interview, in het Italiaans].

Meer dan een young adult

Het thema van dit boek trok me enorm aan. De genocide in Srebrenica, het drama dat zich voltrok in Joegoslavië, liggen nog altijd erg gevoelig in Nederland. En ze zijn weer erg actueel nu er vijfentwintig jaar na dato steeds meer geheime documenten vrijgegeven mogen worden. Ik was tien toen de journaals vertelden over deze verschrikkelijke gebeurtenissen en het heeft veel indruk op me gemaakt. Ook in de jaren daarna, toen er steeds meer over bekend werd, volgde ik met speciale aandacht het nieuws. Mijn verwachtingen van dit boek waren dan ook hooggespannen en ik was benieuwd naar hoe de auteur de val van Srebrenica verwerkt had in iets wat op het eerste gezicht een klassiek Romeo en Juliet verhaal lijkt. Een meisje en jongen ontmoeten elkaar, maar hun families verbieden hun liefde, een verhaal dat al vele malen in vele vormen is verteld, met wisselend succes. In dit geval gaat het om de Bosnische Greta en de Servische Marko. Maar dit boek is zoveel meer dan een liefdesverhaal, het is een verhaal over trauma’s, over vriendschap, over haat en over loslaten.

Meer dan één perspectief

Marco Erba vertelt het verhaal vanuit verschillende perspectieven. Met Greta neemt hij de lezer mee in de belevingswereld van een doodgewone veertienjarige tiener, die zich druk maakt om wat haar vrienden, crushes en concurrentes op sociale media plaatsen en die haar weg probeert te vinden in haar familiegeschiedenis. Met haar vader, Edin, en haar oma, Ema, neemt Erba je mee naar het Srebrenica ten tijde van de burgeroorlog. Hij vertelt over hoe de oorlog vriendschappen verscheurde en schuwt ook de akelige dingen niet die er gebeurden in de oorlog. Edin en Ema laten twee kanten zien van traumaverwerking. Waar Edin zijn pijn en haat niet los lijkt te kunnen laten, heeft Ema bewust ervoor gekozen om niet te haten, want zo zegt ze: ‘Haat is het ergste gif.’ Een wijsheid die dit boek overstijgt.

Urgent

Città d’argento van Marco Erba is een intrigerend, goed geschreven boek dat onder je huid kruipt en je tot denken aanzet. Voor jongeren en volwassenen. Voor liefhebbers van liefdesverhalen, coming of age-verhalen, oorlogsverhalen en familieverhalen. In Italië, maar ook zeker in Nederland en Vlaanderen. Dus uitgevers, grijp je kans en haal die vertaalrechten binnen!

Città d’argento – Marco Erba, Rizzoli, 2020.

Opdracht fragmentvertaling Nederlands Letterenfonds

In april trok ik de stoute schoenen aan en deed ik een aanvraag voor de opdracht fragmentvertaling bij het Nederlands Letterenfonds. Dit is een speciale subsidieregeling om door coronacrisis getroffen schrijvers en vertalers te helpen. En ik heb de subsidie gekregen! In opdracht van het Nederlands Letterenfonds maak ik nu een leesrapport en een fragmentvertaling uit dit geweldige boek. Om het daarna bij uitgevers onder de aandacht te brengen via sociale media, e-mail en mijn website. En wie weet, misschien ligt de Nederlandse vertaling over een tijdje wel in de winkels!